Op woensdag 11 januari 2023 nam Kees Verkerk afscheid als redacteur van Amstelodamum. We zwaaiden hem uit in Arti et Amicitiae, waar redacteur Pauline Micheels haar afscheidswoord voor hem uitsprak, getiteld ‘Woord voor Kees V.’ Dat klonk als volgt:
‘Beste Kees,
Daar ga je dan, na ongeveer achttien jaar als lid van de redactie van Amstelodamum. Zo’n hele echte historicus, van de oude stempel zou ik bijna zeggen, met een klinkende naam: Kees Verkerk. Eind vorige eeuw wisten de meesten nog wel wie dat was, de schaatslegende Keesie. Maar kom daar nu eens om? Een zanger? Een voetballer? Nee, niet goed, hoewel, daar kom ik later op terug. Bij ‘De slimste mens’ kreeg iemand onlangs de vraag wie Richard Wagner was. ‘Jezus,’ zei de kandidaat, ‘ik heb geen idee. Een cabaretier?’ Nee, niet goed….
Kees Verkerk dus, niet die uit Puttershoek maar die uit Uithoorn aan de Amstel. Díe Kees ken ik nu zo’n vijftig jaar. Jij was al op weg naar je doctoraal toen ik in 1968 nog moest beginnen op het Historisch Seminarium. Een opvallende ouderejaars was je, met baard, maar niet zo een van de revolutie, als ik me goed herinner. Jij deed Middeleeuwen bij Van de Kieft, maar anders dan ik kon jij er op bogen dat je nog colleges had gevolgd bij de beroemde Niermeyer.
De naam Kees Verkerk – en dat weet ik omdat ik me heb laten informeren door mensen die je nog veel langer kennen dan ik – was een begrip in Uithoorn. En dan doel ik op je grootvader Kees, die vlak aan de Amstel een winkel annex woonhuis had, een soort winkel van Sinkel, waar van alles te koop was. Ook maatschappelijk was hij een actief man. Zo was hij voorzitter van de plaatselijke ijsclub en presenteerde hij bij feestelijke gelegenheden op komische wijze het programma. Of hij ook zong is mij niet bekend. Toen grootvader Kees overleed nam zijn zoon, jouw vader, de zaak over. Jij, kleine Kees ging naar de RK lagere school in het dorp en nam deel aan het verenigingsleven. Je voetbalde bij de Uithoornse club VDO, wat staat voor Volharding Doet Overwinnen, een devies dat je je sindsdien eigen hebt gemaakt. Toen je de middelbare school bereikte, scheidden jouw ideeën over je toekomst zich van die van je vader: jij wilde een ruimer perspectief dan de MULO en een zaak in Uithoorn. Dus viel jouw keus op het Klein-Semenarie van de paters van Steyl, het ‘Gezelschap van het Goddelijk Woord’, om missionaris te kunnen worden. De school was gevestigd in het Missiehuis St. Jan in Soesterberg, waar je naar ik aanneem intern woonde. Naast de studie richtte de jonge Verkerk zich, gelijk zijn grootvader, ook op de gezellige aspecten van het schoolbestaan. En toen jij ergens – en nu vaar ik geheel op mijn informanten – rond de vierde klas een ondergrondse loterij organiseerde, ging je té ver en stuurden de paters je van school.
Wat nu. Je koos voor het gymnasium van het Ignatius College bij de paters Jezuïeten op de Hobbemakade in Amsterdam, waar je vol ijver de vijfde en zesde klas doorliep, maar zakte voor je eindexamen. Het jaar daarop slaagde je met verve, waarna je, zo gaat het verhaal, op het eindexamenfeest in de tuin, te midden van familie en vrienden, je schoolboeken verbrandde. Uit de as herrees enige tijd later de geschiedenisstudent Verkerk, die niet zo verwonderlijk koos voor de mediëvistiek.
De rest is geschiedenis. Je studeerde af als mediëvist, wist alles van oorkondeleer en werd medewerker bij de afdeling Middeleeuwen op het Historisch Seminarium. Later promoveerde je op de schepenen van Arnhem, een stad waarover je in de loop der jaren zeer veel kennis vergaarde. Met een groepje waren we in 1973 op een onvergetelijk mediëvistencongres in het Italiaanse Spoleto, waarvan jij je waarschijnlijk vooral de uitstekende maaltijden en wijnen herinnert en het onovertroffen toetje ‘Zuppa Inglese’. Waar je ook was, altijd gaf je college over middeleeuwse geschiedenis, het onderwerp dat je zeer na aan het hart lag. Gelukkig vonden we elkaar ook in de muziek, vooral in de zang, onze koren en zanglessen.
Verwonderlijk was het dus niet dat jij in 2005 toetrad tot de redactie van Amstelodamum als kenner van de middeleeuwse geschiedenis van Amsterdam. Want ook over die stad beschikte je langzamerhand over veel kennis. Vijf jaar later haalde je mij erbij. Héél precies was je als redacteur, tot op de kleinste details, zoals een goed historicus betaamt, een precisie die in deze nieuwe tijden vaak hard botste met problemen met de computer. Desalniettemin, je was vrijwel altijd op de vergaderingen en, als je dat nodig achtte, kon je lang doorgaan met je betoog. Nog levendig herinner ik me de eindeloze discussies aangaande het stuk over Wuytiers en natuurlijk jouw never ending controverse met de heer Van Kooj over de ‘Zijdewinden’, waar de meesten van ons niet veel van snapten, al vermoedden wij wel een hoog wetenschappelijk gehalte. Een boeiende gedachtewisseling was die naar aanleiding van een artikel over Brugmans en de Universiteit van Amsterdam. Jij vond het stuk niet Amsterdams genoeg voor publicatie in Amstelodamum, anderen vonden dat wel. Voor ons doen liep het best hoog op, maar jij week niet van je standpunt en sloot ten slotte af met de woorden: ‘Ik leg me overigens neer bij de mening van de totale redactie, wanneer die overeen zou stemmen met de mijne.’
Nog even terug naar de eerder genoemde zanger, voetballer en cabaretier. Of je een goede schaatser was, weet ik niet, maar je was een goede voetballer, vertelde je laatst in het Concertgebouw. Eénmaal heb ik je dat zien doen, in 1970, niet onverdienstelijk, tijdens een voetbalwedstrijd om de Jacques Pressertrofée tussen de candidandi en de candidaten. Dan de zanger Verkerk, ach, dat was jong geleerd (was dat in het kerkkoor?), oud gedaan, want ook nu zit je nog altijd in diverse koren. En tot slot de cabaretier Richard Wagner. Ik heb altijd het idee gehad dat je daar geknipt voor zou zijn geweest met je diepe bas, je passend postuur en je plezier op het podium. Zó ver is het niet gekomen, de historicus won het van de zanger.
Kees, we wensen je nog heel veel fijne jaren met Gerda in Amsterdam en in Arenys, te midden van je boeken over middeleeuwse geschiedenis en cultuur, je zangvrienden, je Wellingmakkers en al die andere mensen en dingen die het leven aangenaam maken.
Het ga je goed!’
